امیرکبیر توجه به فراگیری علوم مختلف در جامعه را به عنوان یک ضرورت می دانست و معتقد بود که برای انجام هر کار و اقدامی در زمینه های مختلف، باید علم آن را در کشور داشت.

به دنبال این فکر ابتدا ساختمانی را برای ایجاد مدرسه علمی ساخت سپس استادانی و افرادی را برای فراگیری علوم مختلف و دریافت تجارب به خارج از کشور اعزام کرد و در نهایت با ایجاد سه تا چهار رشته مدرسه ‌دارالفنون را راه اندازی کرد.

یک مدیر توانمند، بدون اجزای اجرایی و فکری توانا، قادر به اجرای طرح‌های خود و انتظام امور نیست. در شرایطی که تعیین حاکمان و مأموران حکومتی، با اسباب روابط و رشوه رقم می‌خورد، امیر یک‌تنه وارد میدان شد و روی نام افراد نالایق، خط قرمز کشید.
او تنها به شماتت مأموران غافل از وظیفه نمی‌پرداخت؛ خدمات لایق تشویق را موردتمجید قرار می‌داد و پاداش‌های درخور اعطا می‌کرد.

امیرکبیر حاضر نبود که وارد کننده وسیله ای باشد بلکه همواره بر خودکفایی کشور تاکید داشت. احداث دو کارخانه بزرگ اسلحه‌سازی به دست توانمند نیروهای داخلی و راه‌اندازی کارخانه‌های نساجی و بلورسازی و سپردن اداره آن‌ها به کف باکفایت مدیران و کارشناسان کشور، تقویت اکتشاف معادن و انحصار کاوشگران به ایرانیان علاقه‌مند و معاف‌کردن پنج‌ساله آن‌ها از پرداخت مالیات، تنها گوشه‌ای از رعایت این اصل مهم مدیریت و اداره کشور بود.

امیرکبیر الگوی موفق مدیریت در کشور بود.

در دوران صدارت او، دفاتر دولتی نظم و نسق جدی یافت؛ به عنوان مثال او تمام والیان و مأموران حکومتی را موظف کرده بود که گزارش‌های روزانه را برای وی ارسال کنند و با نظمی که سیستم چاپاری او برقرار کرده‌بود، هر لحظه، از وقایع تمام کشور اطلاع داشت و این ویژگی باعث تسلط امیر بر امور و ممانعت از بروز هرج و مرج و ناامنی در کشور می‌شد.